Người phạm tội đã bị kết án hình phạt tù có thời hạn dưới 3 năm, có nhân thân tốt, được hưởng nhiều tình tiết giảm nhẹ thì có thể được hưởng án treo

Căn cứ pháp lý:

• Bộ luật Hình sự năm 2015, được sửa đổi bổ sung năm 2017;
• Nghị quyết số 02/2018/NQ-HĐTP.

Án treo không phải là một loại hình phạt. Bản chất án treo là người phạm tội đã bị kết án hình phạt tù có thời hạn, nhưng do người phạm tội có nhân thân tốt và được hưởng nhiều tình tiết giảm nhẹ nên không cần buộc họ phải chấp hành hình phạt tù.

1. Điều kiện để được hưởng án treo

Án treo là một chính sách khoan hồng của nhà nước, theo đó thay vì phải giam giữ, cách ly người phạm tội trong trại giam, nhưng với án treo thì cho phép người phạm tội có thể tiếp tục cuộc sống bình thường cùng gia đình và xã hội. Do đó, để được hưởng án treo, người phạm tội cần đáp ứng đủ các điều kiện được quy định tại Nghị quyết số 02/2018/NQ-HĐTP bao gồm:

1. Bị xử phạt tù không quá 03 năm.
2. Có nhân thân tốt.
   • Được coi là có nhân thân tốt nếu ngoài lần phạm tội này, người phạm tội luôn chấp hành đúng chính sách, pháp luật và thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ của công dân ở nơi cư trú, nơi làm việc.
   • Đối với người đã bị kết án nhưng thuộc trường hợp được coi là không có án tích, người bị kết án nhưng đã được xóa án tích, người đã bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc bị xử lý kỷ luật mà thời gian được coi là chưa bị xử phạt vi phạm hành chính, chưa bị xử lý kỷ luật tính đến ngày phạm tội lần này đã quá 06 tháng, nếu xét thấy tính chất, mức độ của tội phạm mới được thực hiện thuộc trường hợp ít nghiêm trọng hoặc người phạm tội là đồng phạm có vai trò không đáng kể trong vụ án và có đủ các điều kiện khác thì cũng có thể cho hưởng án treo.
3. Có nhiều tình tiết giảm nhẹ.
   • Có từ 02 tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự trở lên, trong đó có ít nhất 01 tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự quy định tại khoản 1 Điều 51 của Bộ luật Hình sự và không có tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự quy định tại khoản 1 Điều 52 của Bộ luật Hình sự.
   • Trường hợp có tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự thì số tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự phải nhiều hơn số tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự từ 02 tình tiết trở lên, trong đó có ít nhất 01 tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự quy định tại khoản 1 Điều 51 của Bộ luật Hình sự.
4. Có nơi cư trú rõ ràng hoặc nơi làm việc ổn định để cơ quan, tổ chức có thẩm quyền
   • Nơi cư trú rõ ràng là nơi tạm trú hoặc thường trú có địa chỉ được xác định cụ thể theo quy định của Luật Cư trú mà người được hưởng án treo về cư trú, sinh sống thường xuyên sau khi được hưởng án treo.
   • Nơi làm việc ổn định là nơi người phạm tội làm việc có thời hạn từ 01 năm trở lên theo hợp đồng lao động hoặc theo quyết định của cơ quan, tổ chức có thẩm quyền.

Tuy nhiên cần lưu ý: Không phải mọi trường hợp có các điều kiện trên là sẽ được án treo. Việc xem xét có cho hưởng án treo hay không còn tùy thuộc vào đánh giá của hội đồng xét xử. Theo đó, chỉ được hưởng án treo nếu xét thấy không cần phải bắt chấp hành hình phạt tù nếu người phạm tội có khả năng tự cải tạo và việc cho họ hưởng án treo không gây nguy hiểm cho xã hội; không ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội.

2. Thời hạn thử thách

Do không phải chấp hành án phạt tù giam nên người phạm tội sẽ phải trải qua một thời gian thử thách. Thử thách có nghĩa là trong thời gian này người phạm tội phải tuân thủ quy định pháp luật, không được tiếp tục phạm tội.

Trong thời gian thử thách, nếu người được hưởng án treo cố ý vi phạm nghĩa vụ theo quy định của Luật Thi hành án hình sự 02 lần trở lên, thì Tòa án có thể quyết định buộc người đó phải chấp hành hình phạt tù của bản án đã cho hưởng án treo. Trường hợp thực hiện hành vi phạm tội mới thì Tòa án buộc người đó phải chấp hành hình phạt của bản án trước và tổng hợp với hình phạt của bản án mới

Thời gian thử thách bằng 02 lần mức hình phạt tù, nhưng không dưới 01 năm và không được quá 05 năm.

3. Các trường hợp không được hưởng án treo

Có 6 trường hợp không được hưởng án treo bao gồm:

1. Người phạm tội là người chủ mưu, cầm đầu, chỉ huy, ngoan cố chống đối, côn đồ, dùng thủ đoạn xảo quyệt, có tính chất chuyên nghiệp, lợi dụng chức vụ quyền hạn để trục lợi, cố ý gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng.
2. Người thực hiện hành vi phạm tội bỏ trốn và đã bị các cơ quan tiến hành tố tụng đề nghị truy nã.
3. Người được hưởng án treo phạm tội mới trong thời gian thử thách; người đang được hưởng án treo bị xét xử về một tội phạm khác thực hiện trước khi được hưởng án treo.
4. Người phạm tội bị xét xử trong cùng một lần về nhiều tội, trừ trường hợp người phạm tội là người dưới 18 tuổi.
5. Người phạm tội nhiều lần, trừ trường hợp người phạm tội là người dưới 18 tuổi.
6. Người phạm tội thuộc trường hợp tái phạm, tái phạm nguy hiểm.