Công ty phải trả lương trực tiếp, đầy đủ và đúng hạn cho người lao động, đồng thời không được ép người lao động chi tiêu lương để mua sản phẩm của mình

Căn cứ pháp lý:

• Bộ luật Lao động năm 2019;
• Nghị định số 12/2022/NĐ-CP.

Chúng tôi nhận được câu hỏi như sau:

Trong giai đoạn kinh doanh khó khăn, công ty có thể trả lương cho người lao động bằng sản phẩm thay vì trả bằng tiền hay không?

1. Nghĩa vụ trả lương của công ty

Căn cứ khoản 1 Điều 90, Điều 94 Bộ luật Lao động năm 2019 như sau:

Điều 90. Tiền lương

1. Tiền lương là số tiền mà người sử dụng lao động trả cho người lao động theo thỏa thuận để thực hiện công việc, bao gồm mức lương theo công việc hoặc chức danh, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác

Điều 94. Nguyên tắc trả lương

1. Người sử dụng lao động phải trả lương trực tiếp, đầy đủ, đúng hạn cho người lao động. Trường hợp người lao động không thể nhận lương trực tiếp thì người sử dụng lao động có thể trả lương cho người được người lao động ủy quyền hợp pháp.
2. Người sử dụng lao động không được hạn chế hoặc can thiệp vào quyền tự quyết chi tiêu lương của người lao động; không được ép buộc người lao động chi tiêu lương vào việc mua hàng hóa, sử dụng dịch vụ của người sử dụng lao động hoặc của đơn vị khác mà người sử dụng lao động chỉ định.

Theo các quy định trên, pháp luật không có quy định cấm doanh nghiệp trả lương bằng sản phẩm.

Tuy nhiên, tiền lương được quy định rõ là số tiền mà doanh nghiệp phải trả cho người lao động. Doanh nghiệp không được ép người lao động phải chi tiêu tiền lương để mua sản phẩm, hàng hóa của công ty.

Do vậy, việc quy đổi tiền lương thành sản phẩm, hàng hóa để trả cho người lao động thay vì trả bằng tiền là trái pháp luật. Nên doanh nghiệp không thể trả lương bằng sản phẩm.

2. Phạt vi phạm hành chính do không trả đủ tiền lương

Doanh nghiệp trả lương bằng sản phẩm là trái pháp luật. Do đó, doanh nghiệp không thể cho rằng đã trả bằng sản phẩm là đã hoàn thành nghĩa vụ trả lương.

Việc doanh nghiệp không trả đủ lương bằng tiền lương, ép người lao động chi lương để mua sản phẩm của công ty sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính theo quy định tại khoản 2, điểm a khoản 5 Điều 17 Nghị định số 12/2022/NĐ-CP như sau:

Điều 17. Vi phạm quy định về tiền lương

2. Phạt tiền đối với người sử dụng lao động có một trong các hành vi: Trả lương không đúng hạn theo quy định của pháp luật; không trả hoặc trả không đủ tiền lương cho người lao động theo thỏa thuận trong hợp đồng lao động; không trả hoặc trả không đủ tiền lương làm thêm giờ; không trả hoặc trả không đủ tiền lương làm việc vào ban đêm; không trả hoặc trả không đủ tiền lương ngừng việc cho người lao động theo quy định của pháp luật; hạn chế hoặc can thiệp vào quyền tự quyết chi tiêu lương của người lao động; ép buộc người lao động chi tiêu lương vào việc mua hàng hóa, sử dụng dịch vụ của người sử dụng lao động hoặc của đơn vị khác mà người sử dụng lao động chỉ định; khấu trừ tiền lương của người lao động không đúng quy định của pháp luật; không trả hoặc trả không đủ tiền lương theo quy định cho người lao động khi tạm thời chuyển người lao động sang làm công việc khác so với hợp đồng lao động hoặc trong thời gian đình công; không trả hoặc trả không đủ tiền lương của người lao động trong những ngày chưa nghỉ hằng năm hoặc chưa nghỉ hết số ngày nghỉ hằng năm khi người lao động thôi việc, bị mất việc làm; không tạm ứng hoặc tạm ứng không đủ tiền lương cho người lao động trong thời gian bị tạm đình chỉ công việc theo quy định của pháp luật; không trả đủ tiền lương cho người lao động cho thời gian bị tạm đình chỉ công việc trong trường hợp người lao động không bị xử lý kỷ luật lao động theo một trong các mức sau đây:

• a) Từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với vi phạm từ 01 người đến 10 người lao động;
• b) Từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với vi phạm từ 11 người đến 50 người lao động;
• c) Từ 20.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng đối với vi phạm từ 51 người đến 100 người lao động;
• d) Từ 30.000.000 đồng đến 40.000.000 đồng đối với vi phạm từ 101 người đến 300 người lao động;
• đ) Từ 40.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng đối với vi phạm từ 301 người lao động trở lên.

5. Biện pháp khắc phục hậu quả

• a) Buộc người sử dụng lao động trả đủ tiền lương cộng với khoản tiền lãi của số tiền lương chậm trả, trả thiếu cho người lao động tính theo mức lãi suất tiền gửi không kỳ hạn cao nhất của các ngân hàng thương mại nhà nước công bố tại thời điểm xử phạt đối với hành vi vi phạm quy định tại khoản 2, khoản 3 Điều này;

Lưu ý:

• Mức phạt nêu trên áp dụng đối với cá nhân vi phạm;
• Mức phạt đối với tổ chức vi phạm bằng 2 lần mức nêu trên.