Chuyển rủi ro là việc một bên chuyển sự gánh chịu những thiệt hại tiềm tàng có thể phát sinh trong tương lai về tài sản cho bên khác

Căn cứ pháp lý:

• Luật Thương mại năm 2005;
• Bộ luật Dân sự năm 2015.

Thông thường trong các giao dịch mua bán hàng hóa sẽ có một thời điểm mà kể từ thời điểm đó, rủi ro về các thiệt hại của hàng hóa sẽ được chuyển từ bên bán sang bên mua. Theo đó:

• Bên bán phải gánh chịu các rủi ro như mất mát, hư hỏng tài sản nếu rủi ro đó sảy ra khi chưa chuyển rủi ro;
• Bên mua phải gánh chịu các rủi ro như mất mát, hư hỏng tài sản nếu rủi ro đó sảy ra sau khi đã chuyển rủi ro.

1. Nguyên tắc xác định thời điểm chuyển rủi ro

Về nguyên tắc, nếu không có thỏa thuận khác thì thời điểm chuyển rủi ro được theo thời điểm giao nhận hàng hóa. Theo đó:

• Bên bán chịu rủi ro đối với tài sản trước khi tài sản được giao cho bên mua;
• Bên mua chịu rủi ro đối với tài sản kể từ thời điểm nhận tài sản.

Như vậy, các bên có thể thỏa thuận trong hợp đồng mua bán về thời điểm chuyển rủi ro: đó có thể là khi bên mua nhận được hàng, hoặc khi hàng đã được giao cho người vận chuyển, hoặc khi hàng được giao cho bên thứ ba khác,…

Nếu không có thỏa thuận thì thực hiện theo quy định trên.

2. Một số trường hợp chuyển rủi ro đặc biệt

Một số trường hợp đặc biệt sau đây nếu các bên trong hợp đồng mua bán không có thỏa thuận khác thì xử lý như sau:

• Nếu địa điểm giao hàng đã được xác định: rủi ro được chuyển cho bên mua khi hàng hoá đã được giao cho bên mua hoặc người được bên mua uỷ quyền đã nhận hàng tại địa điểm đó.
• Nếu địa điểm giao hàng chưa được xác định: rủi ro được chuyển cho bên mua khi hàng hoá đã được giao cho người vận chuyển đầu tiên.
• Nếu giao hàng cho người nhận hàng để giao nắm giữ mà không phải là người vận chuyển: rủi ro được chuyển cho bên mua khi thuộc một trong các trường hợp sau đây:
  • Khi bên mua nhận được chứng từ sở hữu hàng hoá;
  • Khi người nhận hàng để giao xác nhận quyền chiếm hữu hàng hoá của bên mua.
• Nếu đối tượng của hợp đồng là hàng hoá đang trên đường vận chuyển: rủi ro được chuyển cho bên mua kể từ thời điểm giao kết hợp đồng.
• Nếu bên mua vi phạm hợp đồng do không nhận hàng: rủi ro được chuyển cho bên mua kể từ thời điểm hàng hóa thuộc quyền định đoạt của bên mua.

Cần lưu ý:

Rủi ro về mất mát hoặc hư hỏng hàng hoá không được chuyển cho bên mua, nếu hàng hoá không được xác định rõ ràng bằng ký mã hiệu, chứng từ vận tải, không được thông báo cho bên mua hoặc không được xác định bằng bất kỳ cách thức nào khác.