Bảo hiểm bắt buộc TNDS của CXCG là loại hình bảo hiểm có tính nhân văn cao và được rất nhiều quốc gia trên thế giới quy đinh bắt buộc các chủ xe cơ giới phải tham gia. Pháp luật về bảo hiểm TNDS của CXCG được ra đời từ rất sớm trên thế giới, tại Hoa Kỳ, luật bảo hiểm bắt buộc được ban hành đầu tiên vào năm 1925; tại Anh, quy định các CXCG có nghĩa vụ tham gia loại bảo hiểm này để bảo vệ các rủi ro thiệt hại có thể xảy đến cho bên thứ ba được ghi nhận lần đầu tiên tại đạo luật giao thông đường bộ năm 1930.
Tại nước ta, ngay từ năm 1988, chúng ta đã lần đầu tiên có Nghị định số 30-HĐBT quy định về bảo hiểm TNDS của CXCG. Qua thời gian, pháp luật về loại hình bảo hiểm này tiếp tục được kế thừa và phát triển ngày càng hoàn thiện hơn, góp phần bù đắp thiệt hại cho người bị tai nạn khi tham gia giao thông. Tính nhân văn và ưu việt của bảo hiểm bắt buộc TNDS của CXCG là có thể khắc phục nhanh chóng một phần hoặc toàn bộ các thiệt hại cho người thứ ba, cho dù người này có lỗi gây ra vụ tai nạn giao thông. Ở chiều ngược lại, doanh nghiệp bảo hiểm sẽ bồi thường một phần hoặc toàn bộ cho TNDS của người mua bảo hiểm, người được bảo hiểm phát sinh khi xảy ra va chạm giao thông. Mặc dù vậy, thực tế nhiều người dân chưa hiểu được lợi ích của loại bảo hiểm này hoặc xem nhẹ sự cần thiết của nó mà trốn tránh việc tham gia bảo hiểm bắt buộc. Một số doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm cũng chưa quan tâm đúng mức trách nhiệm xem xét bồi thường của mình dẫn đến các yêu cầu bảo hiểm phải được giải quyết tại tòa án gây tốn kém chi phí, kéo dài thời gian chi trả tiền bồi thường bảo hiểm, ảnh hưởng nghiêm trọng quyền lợi chính đáng của người mua bảo hiểm, người được bảo hiểm, dẫn đến làm suy giảm niềm tin của người dân.
Ngoài ra, kết quả giải quyết tranh chấp bảo hiểm tại một số tòa án còn gây nhiều tranh cãi, một phần do kinh nghiệm xét xử loại án tranh chấp hợp đồng bảo hiểm của thẩm phán có hạn chế, một phần do pháp luật kinh doanh bảo hiểm Việt Nam vẫn còn tồn tại điểm chưa rõ ràng, chủ yếu về phạm vi bảo hiểm, mức trách nhiệm bồi thường, các loại thiệt hại được bồi thường. Trên thực tế, trách nhiệm bồi thường bảo hiểm bắt buộc TNDS của CXCG phát sinh từ trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng. Nên, một số tòa án có sự nhầm lẫn về trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng và trách nhiệm bồi thường bảo hiểm theo hợp đồng của doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm mặc dù chủ thể được nhận tiền bồi thường là khác nhau, dẫn đến đưa ra phán quyết chưa thật sự thuyết phục.
Bài viêt này có mục đích làm rõ một số quy định pháp luật về bảo hiểm bắt buộc TNDS của CXCG, để có thể giúp phát huy hiệu quả các lợi ích nhân văn của loại bảo hiểm này, hạn chế các tranh chấp không đáng có và bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các bên liên quan khi phát sinh sự kiện bảo hiểm.
Download bài viết của luật sư Nguyễn Quang Trung tại đây:
