Việc thực hiện các hành vi gian lận trong đấu thầu để can thiệp vào kết quả thầu có thể dẫn đến bị hủy kết quả trúng thầu và bị xử phạt hành chính thậm chí bị xử lý hình sự.

Bài viết được sự tham vấn bởi Luật sư Nguyễn Quang Trung

Căn cứ pháp lý:

• Luật Đấu thầu năm 2013.

Chúng tôi nhận được câu hỏi như sau:

Xin chào Luật sư TLT, em muốn hỏi nếu đã có kết quả trúng thầu mua sắm vật tư nhưng bị nghi là do thông thầu vì không rõ ràng thì có bị hủy kết quả trúng thầu không, nếu mời thầu đã được tổ chức công khai?

Việc thông thầu làm cho hoạt động đấu thầu mất đi sự minh bạch và công bằng giữa các nhà thầu và có thể dẫn đến thiệt hại. Vì vậy thông thầu là một trong những hành vi bị cấm trong đấu thầu được quy định tại Điều 16 Luật Đấu thầu năm 2023.

Thông thầu bao gồm các hành vi cụ thể sau đây:

1. Dàn xếp, thỏa thuận, ép buộc để một hoặc các bên chuẩn bị hồ sơ dự thầu hoặc rút hồ sơ dự thầu để một bên trúng thầu;
2. Dàn xếp, thỏa thuận để từ chối cung cấp hàng hóa, dịch vụ, không ký hợp đồng thầu phụ hoặc thực hiện các hình thức thỏa thuận khác nhằm hạn chế cạnh tranh để một bên trúng thầu;
3. Nhà thầu, nhà đầu tư có năng lực, kinh nghiệm đã tham dự thầu và đáp ứng yêu cầu của hồ sơ mời thầu nhưng cố ý không cung cấp tài liệu để chứng minh năng lực, kinh nghiệm khi được bên mời thầu yêu cầu làm rõ hồ sơ dự thầu hoặc khi được yêu cầu đối chiếu tài liệu nhằm tạo điều kiện để một bên trúng thầu.

Căn cứ khoản 1 Điều 17 Luật Đấu thầu năm 2023 như sau:

Điều 17. Hủy thầu

1. Các trường hợp hủy thầu đối với lựa chọn nhà thầu bao gồm:
   • a) Tất cả hồ sơ quan tâm, hồ sơ dự sơ tuyển, hồ sơ dự thầu, hồ sơ đề xuất không đáp ứng được các yêu cầu của hồ sơ mời quan tâm, hồ sơ mời sơ tuyển, hồ sơ mời thầu, hồ sơ yêu cầu;
   • b) Thay đổi về mục tiêu, phạm vi đầu tư trong quyết định đầu tư đã được phê duyệt làm thay đổi khối lượng công việc, tiêu chuẩn đánh giá đã ghi trong hồ sơ mời quan tâm, hồ sơ mời sơ tuyển, hồ sơ mời thầu, hồ sơ yêu cầu;
   • c) Hồ sơ mời quan tâm, hồ sơ mời sơ tuyển, hồ sơ mời thầu, hồ sơ yêu cầu không tuân thủ quy định của Luật này, quy định khác của pháp luật có liên quan dẫn đến nhà thầu được lựa chọn không đáp ứng yêu cầu để thực hiện gói thầu;
   • d) Nhà thầu trúng thầu thực hiện hành vi bị cấm quy định tại Điều 16 của Luật này;
   • đ) Tổ chức, cá nhân khác ngoài nhà thầu trúng thầu thực hiện hành vi bị cấm quy định tại Điều 16 của Luật này dẫn đến sai lệch kết quả lựa chọn nhà thầu.

Theo quy định trên, việc nghi vấn có sự thông thầu chưa đủ điều kiện để hủy thầu mà cần có chứng cứ xác thực. Nếu có căn cứ rõ ràng xác định kết quả đấu thầu là do đã có sự thông thầu (là hành vi bị cấm) thì kết quả trúng thầu sẽ bị hủy bỏ. Việc hủy bỏ được áp dụng đối với nhà thầu nào đã thực hiện hành vi thông thầu.

Ngoài ra cần lưu ý: tổ chức, cá nhân có hành vi thông thầu dẫn đến phải hủy thầu thì phải đền bù chi phí cho các bên liên quan.