Người sử dụng đất được nhận thừa kế khi có Giấy chứng nhận hoặc đủ điều kiện để cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất

Căn cứ pháp lý:

• Luật Đất đai số 45/2013/QH13;
• Bộ luật Dân sự số 91/2015/QH13;
• Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 37 luật có liên quan đến quy hoạch số 35/2018/QH14.

Chúng tôi nhận được câu hỏi liên quan đến quyền sử dụng đất khá phổ biến như sau:

Cha mẹ tôi tích góp có mua được một thửa đất từ năm 2001 tại quận 12, TP.HCM. Sau khi mua xong thì đất bị vướng quy hoạch nên không thể xây dựng hay làm gì được, đến nay gia đình tôi cũng chưa được cấp sổ đỏ. Nay cha mẹ tôi lớn tuổi muốn để lại di chúc cho tôi thửa đất này có được hay không?

1. Thừa kế quyền sử dụng đất

Thừa kế là một trong các quyền của người sử dụng đất. Tuy nhiên, để thực hiện quyền này, người sử dụng đất phải đáp ứng các điều kiện nhất định:

Căn cứ Khoản 1 Điều 168 Luật Đất đai, thửa đất nhận thừa kế phải có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc đủ điều kiện được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất:

Điều 168. Thời điểm được thực hiện các quyền của người sử dụng đất

1. Người sử dụng đất được thực hiện các quyền chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê lại, tặng cho, thế chấp, góp vốn quyền sử dụng đất khi có Giấy chứng nhận. Đối với trường hợp chuyển đổi quyền sử dụng đất nông nghiệp thì người sử dụng đất được thực hiện quyền sau khi có quyết định giao đất, cho thuê đất; trường hợp nhận thừa kế quyền sử dụng đất thì người sử dụng đất được thực hiện quyền khi có Giấy chứng nhận hoặc đủ điều kiện để cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất.

Căn cứ Khoản 1 Điều 188 Luật Đất đai, thửa đất nhận thừa kế phải không có tranh chấp, không bị kê biên và đang trong thời hạn sử dụng đất:

Điều 188. Điều kiện thực hiện các quyền chuyển đổi, chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê lại, thừa kế, tặng cho, thế chấp quyền sử dụng đất; góp vốn bằng quyền sử dụng đất

1. Người sử dụng đất được thực hiện các quyền chuyển đổi, chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê lại, thừa kế, tặng cho, thế chấp quyền sử dụng đất; góp vốn bằng quyền sử dụng đất khi có các điều kiện sau đây:

a) Có Giấy chứng nhận, trừ trường hợp quy định tại khoản 3 Điều 186 và trường hợp nhận thừa kế quy định tại khoản 1 Điều 168 của Luật này;

b) Đất không có tranh chấp;

c) Quyền sử dụng đất không bị kê biên để bảo đảm thi hành án;

d) Trong thời hạn sử dụng đất

2. Thừa kế quyền sử dụng đất nằm trong quy hoạch

Khi thửa đất nằm trong khu vực có quy hoạch, người sử dụng đất bị hạn chế một số quyền liên quan đến việc khai thác và sử dụng đất như xây dựng, trồng cây lâu năm. Tuy nhiên quyền về thừa kế vẫn được công nhận theo Khoản 7 Điều 49 Luật Đất đai được sửa đổi, bổ sung bởi Luật số 35/2018/QH14:

Điều 49. Thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất

7. Trường hợp quy hoạch sử dụng đất đã được công bố mà chưa có kế hoạch sử dụng đất hàng năm của cấp huyện thì người sử dụng đất được tiếp tục sử dụng và được thực hiện các quyền của người sử dụng đất theo quy định của pháp luật

Trường hợp đã có kế hoạch sử dụng đất hàng năm của cấp huyện thì người sử dụng đất trong khu vực phải chuyển mục đích sử dụng đất và thu hồi đất theo kế hoạch được tiếp tục thực hiện các quyền của người sử dụng đất nhưng không được xây dựng mới nhà ở, công trình, trồng cây lâu năm; nếu người sử dụng đất có nhu cầu cải tạo, sửa chữa nhà ở, công trình hiện có thì phải được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép theo quy định của pháp luật.

Như vậy, trong trường hợp thửa đất nằm trong quy hoạch thì người sử dụng đất vẫn có quyền để lại thừa kế và nhận thừa kế theo các quy định trên.