Công ty cho thuê tài chính có quyền thu hồi tài sản cho thuê trong những trường hợp nhất định và phải đảm bảo thực hiện thủ tục theo quy định

Căn cứ pháp lý:

• Nghị định số 39/2014/NĐ-CP;
• Thông tư liên tịch số 08/2007/TTLT-NHNN-BCA-BTP.

Cho thuê tài chính là hoạt động cấp tín dụng trung hạn, dài hạn trên cơ sở hợp đồng cho thuê tài chính. Theo đó, bên cho thuê tài chính cam kết mua tài sản cho thuê tài chính theo yêu cầu của bên thuê tài chính và nắm giữ quyền sở hữu đối với tài sản cho thuê tài chính trong suốt thời hạn cho thuê.

Nếu bên thuê tài chính không tuân thủ hợp đồng thì bên cho thuê tài chính có quyền thu hồi tài sản. Tuy nhiên phải thực hiện một số thủ tục nhất định.

1. Hợp đồng cho thuê tài chính có thể chấm đứt trước thời hạn khi nào?

Trên cơ sở các nguyên tắc của pháp luật dân sự, hợp đồng cho thuê tài chính có thể được chấm dứt trước thời hạn trong một số trường hợp.

Cụ thể, khoản 1 Điều 21 Nghị định số 39/2014/NĐ-CP quy định như sau:

Điều 21. Chấm dứt hợp đồng cho thuê tài chính trước hạn

1. Hợp đồng cho thuê tài chính có thể chấm dứt trước hạn khi xảy ra một trong các trường hợp sau:

a) Bên thuê không thanh toán tiền thuê hoặc vi phạm một trong các điều khoản, điều kiện khác là căn cứ chấm dứt hợp đồng cho thuê tài chính, được quy định trong hợp đồng cho thuê tài chính;

b) Bên thuê bị tuyên bố phá sản, giải thể;

c) Bên cho thuê vi phạm một trong các điều khoản, điều kiện là căn cứ chấm dứt hợp đồng cho thuê tài chính, được quy định trong hợp đồng cho thuê tài chính;

d) Tài sản cho thuê bị mất, hỏng không thể phục hồi sửa chữa;

đ) Bên cho thuê và bên thuê đồng ý để bên thuê thanh toán toàn bộ tiền thuê còn lại trước thời hạn thuê quy định trong hợp đồng cho thuê tài chính.

Theo quy định trên, trong trường hợp một bên trong hợp đồng cho thuê tài chính vi phạm điều khoản, điều kiện là căn cứ chấm dứt hợp đồng thì bên còn lại có quyền chấm dứt hợp đồng cho thuê tài chính.

Ngoài ra, các bên có thể thỏa thuận để chấm dứt hợp đồng trước hạn nếu bên thuê thanh toán hết tiền thuê trước thời hạn.

2. Khi thu hồi tài sản cho thuê, công ty cho thuê tài chính phải làm gì?

Công ty cho thuê tài chính được quyền chấm dứt hợp đồng cho thuê tài chính và thu hồi ngay tài sản cho thuê nếu bên thuê không thanh toán được số tiền thuê còn lại sau khi công ty cho thuê tài chính đã có thông báo tuyên bố chấm dứt hợp đồng cho thuê trước thời hạn theo một trong các trường hợp sau:

• Bên thuê không trả tiền thuê theo thỏa thuận trong hợp đồng cho thuê tài chính;
• Bên thuê vi phạm các điều khoản của hợp đồng cho thuê tài chính;
• Bên thuê bị giải thể, phá sản;
• Người bảo lãnh bị giải thể, phá sản và bên cho thuê không chấp thuận đề nghị chấm dứt bảo lãnh hoặc đề nghị người bảo lãnh khác thay thế của bên thuê.

Khi rơi vào các trường hợp trên, bên cho thuê có quyền thu hồi tài sản cho thuê ngay mà không cần chờ có phán quyết của Tòa án và yêu cầu bên thuê phải thanh toán ngay toàn bộ tiền thuê chưa trả theo hợp đồng.

Tuy nhiên, trước khi thu hồi tài sản, bên cho thuê phải thực hiện nghĩa vụ thông báo theo quy định tại khoản 6 mục II Thông tư liên tịch số 08/2007/TTLT-NHNN-BCA-BTP như sau:

6. Thủ tục thông báo thu hồi tài sản cho thuê thực hiện như sau:

a. Trước khi tổ chức thu hồi tài sản cho thuê, công ty cho thuê tài chính gửi văn bản yêu cầu thu hồi tài sản cho thuê (sau đây viết gọn là yêu cầu thu hồi tài sản) tới bên thuê; Ủy ban nhân dân và cơ quan Công an cấp xã nơi có tài sản cho thuê. Trong trường hợp cần thiết, công ty cho thuê tài chính có thể gửi yêu cầu thu hồi tài sản tới cơ quan có thẩm quyền khác nơi có tài sản cho thuê. Yêu cầu thu hồi tài sản được gửi trực tiếp hoặc gửi bằng thư bảo đảm qua đường bưu điện và phải có nội dung chủ yếu sau:

– Lý do thu hồi tài sản;

– Mô tả tài sản;

– Phương thức, thời gian, địa điểm thu hồi tài sản;

b. Trong thời hạn tối đa không quá 30 (ba mươi) ngày kể từ ngày nhận được yêu cầu thu hồi tài sản, bên thuê có nghĩa vụ giao tài sản cho thuê và các giấy tờ liên quan đến tài sản cho thuê cho công ty cho thuê tài chính.

Thời điểm được coi là đã nhận được yêu cầu thu hồi tài sản được xác định theo thỏa thuận tại hợp đồng cho thuê tài chính. Nếu không có thỏa thuận, thời điểm được coi đã nhận được yêu cầu thu hồi tài sản là ngày:

– Bên thuê nhận trực tiếp yêu cầu thu hồi tài sản từ Bên cho thuê hoặc ký xác nhận nhận thư bảo đảm; hoặc

– Bên cho thuê nhận được thư bảo đảm đã gửi đúng địa chỉ của bên thuê nhưng bưu điện trả lại vì bên thuê không nhận.

c. Trong trường hợp thu hồi tài sản cho thuê là phương tiện giao thông vận tải thì ngoài việc gửi yêu cầu thu hồi tài sản theo quy định tại điểm a khoản 6 Thông tư này, công ty cho thuê tài chính có quyền gửi yêu cầu thu hồi tài sản tới cơ quan nhà nước có thẩm quyền về đăng ký phương tiện giao thông vận tải nơi đăng ký phương tiện giao thông vận tải và cơ quan có thẩm quyền nơi tài sản cho thuê đang hoạt động để hỗ trợ việc thu hồi tài sản cho thuê.

Như vậy, công ty cho thuê tài chính không được tự ý thu hồi tài sản từ bên thuê mà phải gửi văn bản yêu cầu thu hồi tài sản cho thuê đến:

• Bên thuê;
• Ủy ban nhân dân và cơ quan Công an cấp xã nơi có tài sản cho thuê;
• Cơ quan có thẩm quyền khác nơi có tài sản cho thuê nếu cần thiết.