Doanh nghiệp mua sắm tài sản nhưng chưa đưa vào sử dụng thì có được hạch toán khấu hao và đưa vào chí phí thuế TNDN?

Bài viết được sự tham vấn bởi Luật sư Nguyễn Quang Trung

Căn cứ pháp lý:

• Thông tư số 45/2013/TT-BTC;
• Thông tư số 96/2015/TT-BTC.

Chúng tôi nhận được câu hỏi như sau:

Xin chào Luật sư TLT, công ty em có mua chiếc ô tô từ hồi đầu năm 2023, nhưng vì lý do nhân sự mà xe đó đang để ở chi nhánh ngoài Hà Nội không sử dụng. Giờ gần quyết toán thuế năm 2023, em không biết chiếc xe đó có phải trích khấu hao không ạ? Xe đó còn mới, chưa lăn bánh ạ.

Sau khi mua sắm tài sản cố định, doanh nghiệp thường đưa vào sử dụng sản xuất kinh doanh và trích khấu hao để chuyển dần chi phí vốn của tài sản vào chi phí hoạt động sản xuất kinh doanh thường xuyên của doanh nghiệp và được trừ khi xác định nghĩa vụ thuế TNDN.

Tuy nhiên với tài sản chưa được đưa vào sử dụng thì việc khấu hao được xử lý như thế nào?

1. Tài sản chưa sử dụng có trích khấu hao?

Thực tế mặc dù tài sản chưa được sử dụng nhưng tài này vẫn bị hao mòn vật lý tự nhiên, lỗi thời về công nghệ dẫn đến có thể bị giảm giá trị kinh tế.

Vi vậy, căn cứ khoản 1 điều 9 Thông tư số 45/2013/TT-BTC như sau:

Điều 9. Nguyên tắc trích khấu hao TSCĐ:

Tất cả TSCĐ hiện có của doanh nghiệp đều phải trích khấu hao, trừ những TSCĐ sau đây:

• TSCĐ đã khấu hao hết giá trị nhưng vẫn đang sử dụng vào hoạt động sản xuất kinh doanh.
• TSCĐ khấu hao chưa hết bị mất.
• TSCĐ khác do doanh nghiệp quản lý mà không thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp (trừ TSCĐ thuê tài chính).
• TSCĐ không được quản lý, theo dõi, hạch toán trong sổ sách kế toán của doanh nghiệp.
• TSCĐ sử dụng trong các hoạt động phúc lợi phục vụ người lao động của doanh nghiệp (trừ các TSCĐ phục vụ cho người lao động làm việc tại doanh nghiệp như: nhà nghỉ giữa ca, nhà ăn giữa ca, nhà thay quần áo, nhà vệ sinh, bể chứa nước sạch, nhà để xe, phòng hoặc trạm y tế để khám chữa bệnh, xe đưa đón người lao động, cơ sở đào tạo, dạy nghề, nhà ở cho người lao động do doanh nghiệp đầu tư xây dựng).
• TSCĐ từ nguồn viện trợ không hoàn lại sau khi được cơ quan có thẩm quyền bàn giao cho doanh nghiệp để phục vụ công tác nghiên cứu khoa học.
• TSCĐ vô hình là quyền sử dụng đất lâu dài có thu tiền sử dụng đất hoặc nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất lâu dài hợp pháp.

Theo quy định trên, việc trích khấu hao tài sản cố định không dựa trên việc tài sản đó có được sử dụng thực tế hay không. Thay vào đó, sau khi mua sắm tài sản cố định, doanh nghiệp phải thực hiện trích khấu hao ngay cho dù tài sản đó không được sử dụng, trừ một số trường hợp nhất định như tài sản bị mất, tài sản không có quyền sở hữu, tài sản viện trợ không hoàn lại, tài sản là đất đai có quyền sử dụng lâu dài, …

2. Chi phí khấu hao có được tính chi phí được trừ?

Về nguyên tắc, doanh nghiệp được đưa một khoản chi vào chi phí được trừ khi xác định thuế TNDN nếu khoản chi đó thỏa mãn đủ 3 điều kiện được quy định tại khoản 1 Điều 6 Thông tư số 78/2014/TT-BTC, được sửa đổi, bổ sung bởi Thông tư 96/2015/TT-BTC như sau:

Điều 6. Các khoản chi được trừ và không được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế

1. Trừ các khoản chi không được trừ nêu tại Khoản 2 Điều này, doanh nghiệp được trừ mọi khoản chi nếu đáp ứng đủ các điều kiện sau:

1. Khoản chi thực tế phát sinh liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp.
2. Khoản chi có đủ hoá đơn, chứng từ hợp pháp theo quy định của pháp luật.
3. Khoản chi nếu có hoá đơn mua hàng hoá, dịch vụ từng lần có giá trị từ 20 triệu đồng trở lên (giá đã bao gồm thuế GTGT) khi thanh toán phải có chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt.

Theo quy định trên, một trong những điều kiện đó là khoản chi phải liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp.

Ngoài ra, căn cứ điểm 2.2 khoản 2 Điều 6 Thông tư số 78/2014/TT-BTC, được sửa đổi, bổ sung bởi Thông tư 96/2015/TT-BTC như sau:

Điều 6. Các khoản chi được trừ và không được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế

2. Các khoản chi không được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế bao gồm:

2.2. Chi khấu hao tài sản cố định thuộc một trong các trường hợp sau:

1. Chi khấu hao đối với tài sản cố định không sử dụng cho hoạt động sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ.

Theo các quy định trên, nếu tài sản cố định chưa đưa vào sử dụng thì tài sản đó không tham gia vào hoạt động sản xuất, kinh doanh.

Nên mặc dù những tài sản này vẫn được trích khấu hao đưa vào chi phí, nhưng chi phí khấu hao của tài sản này không được trừ khi xác định nghĩa vụ thuế TNDN. Thay vào đó, việc trích khấu hao tài sản trong trường hợp này mang nhiều ý nghĩa trong kế toán quản trị.