Khi xét xử vụ án hình sự, tòa án sẽ cân nhắc các tình tiết về nhân thân của người phạm tội để có mức hình phạt phù hợp.

Căn cứ pháp lý:

• Bộ luật Hình sự năm 2015, được sửa đổi, bổ sung năm 2017.

Chúng tôi nhận được câu hỏi như sau:

Luật sư cho tôi hỏi, nếu một người phạm tội bị xét xử thì có được xem xét cho nhẹ tội vì làm từ thiện không?  làm từ thiện nhiều có được giảm nhẹ không?

Trong các vụ án hình sự, trước khi phán quyết mức hình phạt, tòa án sẽ xem xét các tình tiết tăng nặng và giảm nhẹ trách nhiệm hình sự của người phạm tội.

Các tình tiết tăng nặng và giảm nhẹ cần phải xác thực để có mức án phù hợp, tránh oan sai, nhưng đồng thời cũng đảm bảo tính răn đe.

Căn cứ Điều 51 Bộ luật Hình sự năm 2015, được sửa đổi, bổ sung năm 2017 như sau:

Điều 51. Các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự

1. Các tình tiết sau đây là tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự:
   • a) Người phạm tội đã ngăn chặn hoặc làm giảm bớt tác hại của tội phạm;
   • b) Người phạm tội tự nguyện sửa chữa, bồi thường thiệt hại hoặc khắc phục hậu quả;
   • c) Phạm tội trong trường hợp vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng;
   • d) Phạm tội trong trường hợp vượt quá yêu cầu của tình thế cấp thiết;
   • đ) Phạm tội trong trường hợp vượt quá mức cần thiết khi bắt giữ người phạm tội;
   • e) Phạm tội trong trường hợp bị kích động về tinh thần do hành vi trái pháp luật của nạn nhân gây ra;
   • g) Phạm tội vì hoàn cảnh đặc biệt khó khăn mà không phải do mình tự gây ra;
   • h) Phạm tội nhưng chưa gây thiệt hại hoặc gây thiệt hại không lớn;
   • i) Phạm tội lần đầu và thuộc trường hợp ít nghiêm trọng;
   • k) Phạm tội vì bị người khác đe dọa hoặc cưỡng bức;
   • l) Phạm tội trong trường hợp bị hạn chế khả năng nhận thức mà không phải do lỗi của mình gây ra;
   • m) Phạm tội do lạc hậu;
   • n) Người phạm tội là phụ nữ có thai;
   • o) Người phạm tội là người đủ 70 tuổi trở lên;
   • p) Người phạm tội là người khuyết tật nặng hoặc khuyết tật đặc biệt nặng;
   • q) Người phạm tội là người có bệnh bị hạn chế khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình;
   • r) Người phạm tội tự thú;
   • s) Người phạm tội thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải;
   • t) Người phạm tội tích cực hợp tác với cơ quan có trách nhiệm trong việc phát hiện tội phạm hoặc trong quá trình giải quyết vụ án;
   • u) Người phạm tội đã lập công chuộc tội;
   • v) Người phạm tội là người có thành tích xuất sắc trong sản xuất, chiến đấu, học tập hoặc công tác;
   • x) Người phạm tội là người có công với cách mạng hoặc là cha, mẹ, vợ, chồng, con của liệt sĩ.
2. Khi quyết định hình phạt, Tòa án có thể coi đầu thú hoặc tình tiết khác là tình tiết giảm nhẹ, nhưng phải ghi rõ lý do giảm nhẹ trong bản án.
3. Các tình tiết giảm nhẹ đã được Bộ luật này quy định là dấu hiệu định tội hoặc định khung thì không được coi là tình tiết giảm nhẹ trong khi quyết định hình phạt.

Theo quy định trên, hoạt động từ thiện không được quy định cụ thể là một tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự. Tuy nhiên, khoản 2 Điều 51 nêu trên đã quy định mở để các tòa án có thể xem xét thêm các tình tiết khác là tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự.

Do đó, việc người phạm tội thường xuyên làm từ thiện trong quá khứ (giúp ích cho cộng đồng, xã hội) cũng có thể được coi là tình tiết giảm nhẹ theo quy định tại khoản 2 Điều 51 Bộ luật Hình sự năm 2015, được sửa đổi, bổ sung năm 2017. Nhưng người phạm tội cần cung cấp các chứng cứ xác thực thể hiện các hoạt động từ thiện của mình, như giấy chứng nhận, bằng khen, xác nhận của các tổ chức nhận từ thiện, …