Cần phải xác định tài sản chung và tài sản riêng của vợ, chồng trước khi chia tài sản khi ly hôn. Đồng thời việc chia tài sản vợ, chồng khi ly hôn được căn cứ trên các nguyên tắc nhất định

Căn cứ pháp lý:

• Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014;
• Bộ luật Dân sự năm 2015.

Chúng tôi nhận được câu hỏi của khách hàng như sau: Chồng tôi bỏ nhà đi mấy năm nay, giờ trở về đòi ly hôn, tôi không đồng ý. Có căn nhà hiện nay đang ở là của cha mẹ chồng để lại, nếu ly hôn thì tôi muốn chia căn nhà này được không? Vì bao năm anh đi, một tay tôi nuôi con, chăm lo nhà cửa.

1. Cha, mẹ chồng mất thì con dâu có được chia thừa kế?

Theo quy định tại Điều 650 Bộ luật Dân sự năm 2015, nếu người mất không để lại di chúc, hoặc di chúc không hợp pháp thì di sản của người đã mất được chia thừa kế theo pháp luật.

Căn cứ khoản 1 Điều 651 Bộ luật Dân sự năm 2015 những người thừa kế theo pháp luật bao gồm:

Điều 651. Người thừa kế theo pháp luật

1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:

a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;

b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;

c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.

Như vậy, với câu hỏi cụ thể nêu trên, nếu cha, mẹ chồng mất không có di chúc, hoặc di chúc liên quan đến căn nhà không hợp pháp, thì căn nhà được chia thừa kế theo pháp luật.

Người vợ (là con dâu) không phải là một trong những người thừa kế theo quy định tại Điều 651 Bộ luật Dân sự nêu trên. Do đó, người vợ không được hưởng thừa kế tài sản do cha, mẹ chồng để lại.

2. Vợ muốn chia tài sản thừa kế của chồng khi ly hôn được không?

Để giải quyết phân chia tài sản vợ, chồng khi ly hôn, cần xác định đâu là tài sản chung, đâu là tài sản riêng của vợ, chồng.

Căn cứ Điều 43 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 như sau:

Điều 43. Tài sản riêng của vợ, chồng

1. Tài sản riêng của vợ, chồng gồm tài sản mà mỗi người có trước khi kết hôn; tài sản được thừa kế riêng, được tặng cho riêng trong thời kỳ hôn nhân; tài sản được chia riêng cho vợ, chồng theo quy định tại các điều 38, 39 và 40 của Luật này; tài sản phục vụ nhu cầu thiết yếu của vợ, chồng và tài sản khác mà theo quy định của pháp luật thuộc sở hữu riêng của vợ, chồng.

2. Tài sản được hình thành từ tài sản riêng của vợ, chồng cũng là tài sản riêng của vợ, chồng. Hoa lợi, lợi tức phát sinh từ tài sản riêng trong thời kỳ hôn nhân được thực hiện theo quy định tại khoản 1 Điều 33 và khoản 1 Điều 40 của Luật này.

Theo quy định trên, tài sản mà người chồng được thừa kế riêng theo pháp luật về thừa kế là tài sản riêng của người chồng.

Ngoài ra, căn cứ khoản 1 Điều 62 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 như sau:

Điều 62. Chia quyền sử dụng đất của vợ chồng khi ly hôn

1. Quyền sử dụng đất là tài sản riêng của bên nào thì khi ly hôn vẫn thuộc về bên đó.

Như vậy, tài sản là quyền sử dụng đất mà người chồng được thừa kế riêng là tài sản riêng của người chồng. Nên khi ly hôn, quyền sử dụng đất đó vẫn thuộc về người chồng.

Tuy nhiên, với câu hỏi thực tế nêu trên, người vợ có công sức chăm lo nhà cửa. Do vậy, khi giải quyết phân chia tài sản khi ly hôn, quyền lợi của người vợ vẫn có thể được xem xét theo nguyên tắc được quy định tại khoản 2 Điều 59 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 như sau:

Điều 59. Nguyên tắc giải quyết tài sản của vợ chồng khi ly hôn

2. Tài sản chung của vợ chồng được chia đôi nhưng có tính đến các yếu tố sau đây:

a) Hoàn cảnh của gia đình và của vợ, chồng;

b) Công sức đóng góp của vợ, chồng vào việc tạo lập, duy trì và phát triển khối tài sản chung. Lao động của vợ, chồng trong gia đình được coi như lao động có thu nhập;

c) Bảo vệ lợi ích chính đáng của mỗi bên trong sản xuất, kinh doanh và nghề nghiệp để các bên có điều kiện tiếp tục lao động tạo thu nhập;

d) Lỗi của mỗi bên trong vi phạm quyền, nghĩa vụ của vợ chồng.

Theo quy định trên, tòa án sẽ xem xét công sức đóng góp của người vợ trong việc duy trì và phát triển căn nhà để phân chia tài sản vợ chồng.