Gia công hàng hóa là một hoạt động phổ biến trong thương mại quốc tế và nội địa, đặc biệt trong các ngành như dệt may, da giày, điện tử,… Vậy, gia công là gì và các quy định pháp luật liên quan như thế nào?

Căn cứ pháp lý:

• Luật Thương mại năm 2005.

1. Gia công là gì?

Căn cứ Điều 178 Luật Thương mại năm 2005, gia công trong thương mại là hoạt động thương mại, trong đó bên nhận gia công sử dụng một phần hoặc toàn bộ nguyên liệu, vật liệu do bên đặt gia công cung cấp để thực hiện một hoặc nhiều công đoạn trong quá trình sản xuất, theo yêu cầu của bên đặt gia công, và nhận thù lao.

Hiểu một cách đơn giản, gia công là việc thuê một đơn vị khác sản xuất hàng hóa theo yêu cầu của mình. Bên thuê (bên đặt gia công) cung cấp nguyên vật liệu, thiết kế, quy trình sản xuất, còn bên nhận gia công thực hiện các công đoạn sản xuất để tạo ra sản phẩm cuối cùng.

2. Các loại hàng hóa được gia công

Về nguyên tắc, tất cả các loại hàng hóa đều có thể được gia công, trừ các hàng hóa thuộc diện cấm kinh doanh theo quy định của pháp luật.

Đối với trường hợp gia công hàng hóa cho thương nhân nước ngoài để tiêu thụ ở nước ngoài, ngay cả các hàng hóa thuộc diện cấm kinh doanh, cấm xuất khẩu, cấm nhập khẩu cũng có thể được gia công nếu được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép. Điều này tạo điều kiện cho các doanh nghiệp Việt Nam tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

3. Quyền và nghĩa vụ của các bên trong hợp đồng gia công

Hợp đồng gia công là văn bản pháp lý quan trọng, quy định chi tiết quyền và nghĩa vụ của các bên. Dưới đây là tóm tắt các quyền và nghĩa vụ chính:

Bên đặt gia công:

• Cung cấp đầy đủ và đúng chất lượng nguyên liệu, vật liệu theo thỏa thuận trong hợp đồng. Có thể giao tiền để bên nhận gia công tự mua nguyên vật liệu.
• Nhận lại toàn bộ sản phẩm gia công, máy móc, thiết bị (nếu có cho thuê hoặc cho mượn máy móc), nguyên liệu, vật tư thừa, phế liệu sau khi thanh lý hợp đồng, trừ khi có thỏa thuận khác.
• Có quyền bán, tiêu hủy, biếu tặng tại chỗ sản phẩm gia công, vật tư thừa, phế phẩm theo thỏa thuận và tuân thủ quy định pháp luật.
• Cử người giám sát, kiểm tra quá trình gia công và chất lượng sản phẩm tại xưởng gia công.
• Chịu trách nhiệm về tính hợp pháp của quyền sở hữu trí tuệ liên quan đến hàng hóa gia công, nguyên vật liệu, máy móc thiết bị cung cấp cho bên nhận gia công.

Bên nhận gia công:

• Cung ứng một phần hoặc toàn bộ nguyên liệu, vật liệu (nếu có thỏa thuận) theo đúng số lượng, chất lượng, tiêu chuẩn kỹ thuật và giá cả đã thỏa thuận.
• Nhận thù lao gia công và các chi phí hợp lý khác theo hợp đồng.
• Được phép xuất khẩu tại chỗ sản phẩm gia công, máy móc thiết bị thuê mượn, vật tư thừa, phế phẩm, phế liệu (nếu gia công cho tổ chức, cá nhân nước ngoài và được ủy quyền).
• Được miễn thuế nhập khẩu đối với máy móc, thiết bị, nguyên liệu, vật tư tạm nhập khẩu để thực hiện hợp đồng gia công (nếu gia công cho tổ chức, cá nhân nước ngoài).
• Chịu trách nhiệm về tính hợp pháp của hoạt động gia công, đặc biệt đối với các hàng hóa thuộc diện cấm kinh doanh, cấm xuất nhập khẩu.

4. Thù lao gia công

Thù lao gia công có thể được trả bằng tiền, bằng sản phẩm gia công, hoặc bằng máy móc, thiết bị dùng để gia công.

Trong trường hợp gia công cho tổ chức, cá nhân nước ngoài và nhận thù lao bằng sản phẩm gia công hoặc máy móc thiết bị, bên nhận gia công phải tuân thủ các quy định về nhập khẩu đối với các sản phẩm, máy móc thiết bị này.