Người vi phạm quy định an toàn giao thông gây ra tai nạn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự nếu có thiệt hại lớn về người và tài sản.

Căn cứ pháp lý:

• Bộ luật Hình sự năm 2015, được sửa đổi, bổ sung năm 2017.

Chúng tôi nhận được câu hỏi như sau:

Anh chị cho em hỏi, nếu chạy xe vượt đèn đỏ gây tai nạn, người kia bị thương nặng phải nằm viện 3 tháng. Người gây tai nạn đã bồi thường xong nên người nhà nạn nhân đã viết đơn xin bãi nại thì có phải đi tù không ạ?

1. Bị hại viết đơn bãi nại thì có bị xử lý hình sự không?

Tội vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ được quy định tại Điều 260 Bộ luật Hình sự năm 2015, được sửa đổi, bổ sung năm 2017. Theo đó, khung hình phạt cơ bản thấp nhất như sau:

Điều 260. Tội vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ

1. Người nào tham gia giao thông đường bộ mà vi phạm quy định về an toàn giao thông đường bộ gây thiệt hại cho người khác thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm:
   • a) Làm chết người;
   • b) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 01 người mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên;
   • c) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này từ 61% đến 121%;
   • d) Gây thiệt hại về tài sản từ 100.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng.

Căn cứ khoản 1 Điều 155 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015, được sửa đổi, bổ sung năm 2021 như sau:

Điều 155. Khởi tố vụ án hình sự theo yêu cầu của bị hại

1. Chỉ được khởi tố vụ án hình sự về tội phạm quy định tại khoản 1 các điều 134, 135, 136, 138, 139, 141, 143, 155 và 156 của Bộ luật Hình sự khi có yêu cầu của bị hại hoặc người đại diện của bị hại là người dưới 18 tuổi, người có nhược điểm về tâm thần hoặc thể chất hoặc đã chết.

Cụ thể, theo quy định trên, các tội chỉ được khởi tố vụ án hình sự theo yêu cầu của bị hại bao gồm:

• Tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác (Điều 134)
• Tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác trong trạng thái tinh thần bị kích động mạnh (Điều 135)
• Tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng hoặc do vượt quá mức cần thiết khi bắt giữ người phạm tội (Điều 136)
• Tội vô ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác (Điều 138)
• Tội vô ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác do vi phạm quy tắc nghề nghiệp hoặc quy tắc hành chính (Điều 139)
• Tội hiếp dâm(Điều 141)
• Tội cưỡng dâm (Điều 143)
• Tội làm nhục người khác (Điều 155)
• Tội vu khống (Điều 156)

Do vậy, tội vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ không thuộc nhóm tội chỉ được khởi tố vụ án hình sự theo yêu cầu của bị hại. Việc gia đình bị hại viết đơn bãi nại không phải là căn cứ để không truy cứu trách nhiệm hình sự người phạm tội.

2. Đã bồi thường xong thì có được miễn trách nhiệm hình sự?

Căn cứ khoản 1 Điều 9 Bộ luật Hình sự năm 2015, được sửa đổi, bổ sung năm 2017, khung hình phạt được quy định tại khoản 1 Điều 260 nêu trên được xếp vào loại tội phạm nghiêm trọng.

Căn cứ khoản 3 Điều 29 Bộ luật Hình sự năm 2015, được sửa đổi, bổ sung năm 2017 về căn cứ được miễn trách nhiệm hình sự như sau:

Điều 29. Căn cứ miễn trách nhiệm hình sự

3. Người thực hiện tội phạm nghiêm trọng do vô ý hoặc tội phạm ít nghiêm trọng gây thiệt hại về tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm hoặc tài sản của người khác, đã tự nguyện sửa chữa, bồi thường thiệt hại hoặc khắc phục hậu quả và được người bị hại hoặc người đại diện hợp pháp của người bị hại tự nguyện hòa giải và đề nghị miễn trách nhiệm hình sự, thì có thể được miễn trách nhiệm hình sự.

Theo quy định trên, người phạm tội vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ gây tai nạn có thể được miễn trách nhiệm hình sự (không phải đi tù) nếu có đủ các điều kiện:

• Người thực hiện tội phạm nghiêm trọng do vô ý hoặc tội phạm ít nghiêm trọng;
• Đã tự nguyện sửa chữa, bồi thường thiệt hại hoặc khắc phục hậu quả;
• Được người bị hại hoặc người đại diện hợp pháp của người bị hại tự nguyện hòa giải và đề nghị miễn trách nhiệm hình sự

Do đó, người gây tai nạn giao thông thuộc khoản 1 Điều 260 Bộ luật Hình sự năm 2015, được sửa đổi, bổ sung năm 2017 không đương nhiên được miễn trách nhiệm hình sự khi đã bồi thường xong, mà phải đáp ứng đủ 3 điều kiện nêu trên mới có thể được xem xét miễn trách nhiệm hình sự.