Hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản bằng bất kỳ thủ đoạn nào đều sẽ bị xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự

Căn cứ pháp lý:

• Nghị định số 15/2020/NĐ-CP;
• Bộ luật Hình sự năm 2015, được sửa đổi, bổ sung năm 2017.

Chúng tôi nhận được câu hỏi như sau:

Cho em hỏi, em bị người khác chiếm đoạt tài khoản zalo và facebook để mạo danh em lừa đảo bạn bè của em chuyển tiền, số tiền mấy chục triệu thì người này bị phạt tù như thế nào? Em có bị liên lụy không?

Khi giải quyết các vụ án hình sự, các cơ quan tố tụng sẽ xác định vai trò của mỗi người trong vụ án. Người chủ bị kẻ xấu chiếm đoạt tài khoản mạng xã hội, không phải đồng phạm với kẻ chiếm đoạt do vậy không bị liên lụy về trách nhiệm hình sự.

Hành vi chiếm đoạt tài khoản mạng xã hội của người khác để lừa đảo chiếm đoạt tài sản sẽ bị xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự theo các quy định sau:

1. Phạt vi phạm hành chính

Căn cứ Điều 81 Nghị định số 15/2020/NĐ-CP như sau:

Điều 81. Vi phạm quy định về sử dụng mạng nhằm chiếm đoạt tài sản

1. Phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng đối với hành vi lợi dụng các phương tiện giao tiếp trực tuyến trên mạng Internet, mạng viễn thông nhằm chiếm đoạt tài sản của tổ chức, cá nhân có trị giá dưới 2.000.000 đồng.
2. Phạt tiền từ 70.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau:
   1. Truy cập bất hợp pháp vào tài khoản của tổ chức, cá nhân nhằm chiếm đoạt tài sản có trị giá dưới 2.000.000 đồng;
   2. Thiết lập hệ thống, cung cấp dịch vụ chuyển cuộc gọi quốc tế thành cuộc gọi trong nước phục vụ cho mục đích lừa đảo, chiếm đoạt tài sản có trị giá dưới 2.000.000 đồng;
   3. Trộm cắp hoặc sử dụng trái phép thông tin về tài khoản, thẻ ngân hàng của tổ chức, cá nhân để chiếm đoạt, gây thiệt hại tài sản hoặc để thanh toán hàng hóa, dịch vụ có trị giá dưới 2.000.000 đồng.
3. Hình thức xử phạt bổ sung: Tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính đối với hành vi vi phạm quy định tại khoản 2 Điều này.
4. Biện pháp khắc phục hậu quả: Buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có được do thực hiện hành vi vi phạm quy định tại các khoản 1 và 2 Điều này.

Theo quy định trên, hành vi chiếm đoạt tài khoản mạng xã hội của tổ chức, cá nhân nhằm chiếm đoạt tài sản có trị giá dưới 2.000.000 đồng thì:

• Bị xử phạt vi phạm hành chính từ 70.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng;
• Bị tịch thu phương tiện vi phạm;
• Phải nộp lại số tiền chiếm đoạt.

Lưu ý: Mức phạt nêu trên được áp dụng đối với tổ chức vi phạm. Mức phạt đối với cá nhân vi phạm bằng 1/2 mức phạt đối với tổ chức.

2. Truy cứu trách nhiệm hình sự

Người có hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 174 Bộ luật Hình sự năm 2015, được sửa đổi, bổ sung năm 2017 với mức hình phạt cao nhất là tù chung thân.

Mức hình phạt cụ thể được căn cứ theo giá trị tài sản bị chiếm đoạt, cũng như mức độ của hành vi phạm tội. Cụ thể như sau:

1. Người nào bằng thủ đoạn gian dối chiếm đoạt tài sản của người khác trị giá từ 2.000.000 đồng đến dưới 50.000.000 đồng hoặc dưới 2.000.000 đồng nhưng thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:
   • a) Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi chiếm đoạt tài sản mà còn vi phạm;
   • b) Đã bị kết án về tội này hoặc về một trong các tội quy định tại các điều 168, 169, 170, 171, 172, 173, 175 và 290 của Bộ luật này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm;
   • c) Gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội;
   • d) Tài sản là phương tiện kiếm sống chính của người bị hại và gia đình họ.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm:
   • a) Có tổ chức;
   • b) Có tính chất chuyên nghiệp;
   • c) Chiếm đoạt tài sản trị giá từ 50.000.000 đồng đến dưới 200.000.000 đồng;
   • d) Tái phạm nguy hiểm;
   • đ) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn hoặc lợi dụng danh nghĩa cơ quan, tổ chức;
   • e) Dùng thủ đoạn xảo quyệt;
3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 15 năm:
   • a) Chiếm đoạt tài sản trị giá từ 200.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng;
   • c) Lợi dụng thiên tai, dịch bệnh.
4. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân:
   • a) Chiếm đoạt tài sản trị giá 500.000.000 đồng trở lên;
   • c) Lợi dụng hoàn cảnh chiến tranh, tình trạng khẩn cấp.
5. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.